Wypalenie zawodowe jest stanem psychofizycznym, w którym pracownik odczuwa niechęć występującą na samą myśl o pracy. Długotrwałe doświadczanie wypalenia zawodowego może prowadzić do wielu chorób somatycznych i psychicznych. Częstym efektem wypalenia zawodowego jest depresja. Zachęcamy do przeczytania, jak rozwiązywaniu problemu przysługuje się coaching.
Kto jest narażony na wypalenie zawodowe?
Wypalenie zawodowe może dotknąć każdego, niezależnie od wieku, płci, zajmowanego stanowiska czy statusu społecznego. Najbardziej jednak narażone są osoby nadwrażliwe, neurotyczne, mające niską samoocenę lub będące perfekcjonistami. Specjaliści z Growth Spot zajmujący się zgłębianiem tematu wypalenia zawodowego zauważyli także związek pomiędzy występowaniem tego stanu a pracoholizmem.
Kiedyś wypalenie zawodowe dotykało głównie ludzi po trzydziestym roku życia. Dziś do tej grupy dołączyli ludzie bardzo młodzi, nawet dwudziestoletni. W dużej mierze spowodowane jest to odosobnieniem i – jak wskazują sami zainteresowani – pracą zdalną, w samotności, bez bezpośredniego kontaktu z innymi współpracownikami. W dobie pandemii, gdy wiele firm decyduje się na pracę zdalną lub hybrydową, zagrożenie jest o wiele większe. Problem stał się na tyle poważny, że wypalenie zawodowe od 2022 roku będzie kwalifikowane przez Międzynarodową Klasyfikację Chorób i Problemów Zdrowotnych jako jednostka chorobowa!
Warto także wiedzieć, że klienci Growth Spot, którzy zetknęli się z wypaleniem zawodowym, a obecnie korzystają z naszego wsparcia lub już zakończyli proces coachingu, to ludzie z różnych środowisk biznesowych. Są wśród nich menedżerowie i handlowcy z wielkich korporacji, a także pracownicy średnich i małych przedsiębiorstw. Są lekarze, pielęgniarki, ratownicy medyczni, w dobie pandemii narażeni na stykanie się z trudnymi sytuacjami częściej niż kiedykolwiek. Są także nauczyciele, pedagodzy i ludzie ze środowiska akademickiego, których przerasta presja odpowiedzialności za dzieci i młodzież.
Przyczyny wypalenia zawodowego
Do najczęściej czynników sprzyjających wystąpieniu wypalenia zawodowego należą:
- nadmierne przeciążenie obowiązkami,
- zmęczenie spowodowane zbyt dużą liczbą zadań,
- niskie poczucie własnej wartości,
- nieadekwatna płaca do wykonywanej pracy,
- brak sukcesów, często mimo starań,
- stawianie sobie nierealnych, wygórowanych celów,
- wyznaczanie celów, na które dana osoba nie ma wpływu,
- mobbing,
- konflikty w pracy,
- nadmierny stres, który nie mobilizuje, lecz paraliżuje,
- perfekcjonizm,
- nadmierna odpowiedzialność.
Nadmiar obowiązków, dysonans między umiejętnościami i kompetencjami danego pracownika a zadaniami, które mu się zleca, czy celami, które mu się wyznacza, a także niskie zarobki, niewspółmierne do nakładu pracy, powodują narastającą frustrację. Taki stan, szczególnie jeśli jest długotrwały, rzutuje na życie najpierw zawodowe, następnie osobiste. W konsekwencji prowadzi do kryzysów emocjonalnych, które są źródłem chorób somatycznych i psychicznych, jak na przykład nerwica lub depresja.
Wypalenie zawodowe – fazy i objawy
Syndrom wypalenia zawodowego to permanentne wyczerpanie organizmu spowodowane walką z długotrwale występującym stresem. Pracownik, który doświadcza wypalenia zawodowego, traci zapał do wykonywania pracy, dawniej sprawiającej mu satysfakcję. Klienci Growth Spot, którzy korzystali lub korzystają z coachingu jako wsparcia w wcale z wypaleniem zawodowym, często wskazują na fakt, że stanęli w miejscu, przestali się rozwijać. W rezultacie mają poczucie cofania. Pojawiają się bezsilność, zmęczenie i stres. Z czasem osoba cierpiąca na syndrom wypalenia zawodowego odczuwa niechęć do wszystkiego, co wiążę się z pracą.
Objawy występujące podczas wypalenia zawodowego to m.in.:
- w fazie I: bóle głowy, problemy ze snem, obniżenie odporności, częste infekcje górnych i dolnych dróg oddechowych,
- w fazie II: obniżenie jakości wykonywanych zadań, problemy z koncentracją, nadmierna drażliwość, branie zbyt osobiście wszystkich informacji, także tych udzielonych w prawidłowy sposób, wybuchy gniewu, problemy ze snem prowadzące do długotrwałej bezsenności,
- w fazie III: nieustające wahania nastroju, unikanie kontaktu z ludźmi, całkowita utrata wiary w swoje umiejętności i możliwości, złośliwość i uszczypliwość wobec innych pracowników, klientów, dzieci, współpracowników, poczucie osamotnienia i izolacji, permanentne przemęczenie, konflikty w pracy i domu, skłonność do chorób, w tym autoimmunologicznych i psychicznych, np. depresji, nadciśnienia, wrzodów żołądka i dwunastnicy, bólu pleców i kręgosłupa, chorób dróg oddechowych, rezygnacja z form spędzania czasu poza domem, a w rezultacie rezygnacja z chęci do życia i bardzo niebezpieczne myśli samobójcze.
W ostatniej fazie skutki wypalenia zawodowego dotykają już nie tylko samego pracownika, ale również całego otoczenia – zarówno bliskiego, jak i dalszego. W tej fazie potrzebna jest specjalistyczna pomoc psychologa lub psychiatry.
Coaching jako pomoc w wypaleniu zawodowym
Kiedy pracownik jest w pierwszej lub drugiej fazie wypalenia zawodowego, gdy jeszcze kontroluje swój stan i ma wpływ na podejmowane decyzje, z pomocą może mu przyjść coaching. To dobre rozwiązanie w świetle wypalenia zawodowego wynikającego z przyczyn takich jak: przeciążenie obowiązkami, brak umiejętności zarządzania sobą w czasie i priorytetowania zadań, brak poczucia harmonii między życiem zawodowym a osobistym czy brak poczucia spełnienia i rozwoju zawodowego.
W trakcie coachingu mocnych stron, coachingu kariery lub jednego z rodzajów coachingu biznesowego mogą Państwo:
- odkryć swoje mocne strony,
- wzmocnić kompetencje, na których zależy Państwu najbardziej,
- odnaleźć sens życia i pracy,
- nauczyć się kierować działania na te obszary, które w danym momencie są najistotniejsze.
Zwykle poprawienie jednego obszaru wpływa pozytywnie na pozostałe. To z kolei zbliża Państwa do osiągnięcia harmonii.
Coaching jako profilaktyka przeciw wypaleniu zawodowemu
Coaching można potraktować także jako element zapobiegania wystąpieniu wypalenia zawodowego. W tym wypadku niezwykle ważne jest oddzielenie pracy od życia osobistego. Jedynie harmonia między życiem zawodowym a osobistym jest w stanie zapobiec wystąpieniu niechcianych skutków zespołu wypalenia.
Podczas procesu coachingowego eksperci Growth Spot pracują z coachee nad różnymi zagadnieniami. Przede wszystkim pomagają w wyznaczaniu priorytetów zawodowych, ponieważ w momencie, w którym człowiek uświadamia sobie, do czego dąży, zaczyna lubić to, co robi. Akceptuje rutynowe, powtarzalne działania, bo rozumie ich cel. Jeżeli jednak podczas procesu coachingowego okaże się, że coachee nie lubi swojej pracy lub czynności, które wykonuje w związku z tą pracą, nie przynoszą mu spełnienia, otrzyma odpowiedź na kluczowe w tej sytuacji pytanie: może czas zmienić aktualną pracę?
Coaching przeciwko wypaleniu zawodowemu – podsumowanie
Wypalenie zawodowe może dotknąć każdego. Na wystąpienie syndromu wypalenia wpływ ma wiele aspektów, ale warto pamiętać, że to my możemy zastopować rozwój i przy wsparciu specjalistów poradzić sobie z nim. Czasami wystarczy odpoczynek – dłuższy urlop – a czasami konieczna jest zmiana pracy lub otoczenia. Czasem też przydaje się wytyczenie sobie nowych celów.
W artykule wyjaśniliśmy Państwu, jakie są objawy wypalenia zawodowego, w jaki sposób można sobie poradzić z wypaleniem, a także jaka metoda mu zapobiega. Jeśli zaobserwowali Państwo u siebie lub u kogoś z otoczenia przytoczone objawy, zachęcamy do rozważenia wsparcia. Sami służymy pomocą – po rozmowie wspólnie ustalimy plan procesu coachingowego, indywidualnie dostosowanego do Państwa aktualnej sytuacji. Zapraszamy do kontaktu!